Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RmjWGf1Yh9aAv
Czarno-białe zdjęcie przedstawia grupę mężczyzn pozujących do zdjęcia. Mężczyźni są w różnym wieku. W środku pierwszego rzędu siedzi mężczyzna z wąsem. Trzyma szablę. Ma wojskowy mundur.

Polska niepodległa. Pierwsze ośrodki władzy i odzyskanie niepodległości

Członkowie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Pierwsza połowa XX w. cechowała się brakiem stabilności i częstymi zmianami granic, szczególnie w Europie Środkowo‑Wschodniej. Pewien człowiek urodził się przed I wojną światową pod Użhorodem na terenie monarchii austro‑węgierskiej, do szkoły chodził w Czechosłowacji, ożenił się na Węgrzech, zmarł po II wojnie światowej w Związku Sowieckim, nigdy nie opuściwszy rodzinnej wioski na Rusi Zakarpackiej. Ta anegdota pokazuje, jak częste były zmiany polityczne w niektórych regionach Europy.

Nie ominęły również ziem polskich, ale okazały się szczęśliwe dla Polaków: w 1918 r., po 123 latach niewoli pod zaborami, powstało suwerenne państwo narodowe: II Rzeczpospolita. Jednak odzyskiwanie niepodległości nie było łatwe i nie zdarzyło się nagle; Polacy podejmowali kluczowe działania już na początku I wojny światowej, próbując wykorzystać sytuację konfliktu między Rosją a Niemcami. Także sam proces kształtowania się odrodzonego państwa polskiego trwał stosunkowo długo, co związane było z koniecznością wyłonienia z wielu różnych ośrodków władzy tego jednego, który reprezentować będzie suwerenną Rzeczpospolitą.

R11HVlSyQrRhc1
Linia chronologiczna obejmuje następujące wydarzenia: 1914‑1918 pierwsza wojna światowa; 1917 rok rewolucja rosyjska; 28 października 1918 roku powstanie Polskiej Komisji Likwidacyjnej z Wincentym Witosem; 6 listopada 1918 roku powstanie Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim; 10 listopada 1918 roku powrót Józefa Piłsudskiego do Warszawy; 11 listopada 1918 roku odzyskanie niepodległości przez Polskę; 16 stycznia 1919 roku utworzenie rządu Ignacego Paderewskiego; 17 marca 1921 roku uchwalenie konstytucji marcowej; 28 czerwca 1919 roku podpisanie traktatu wersalskiego.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wyjaśnisz, jakie okoliczności pozwoliły Polakom rozpocząć w listopadzie 1918 r. odbudowę niepodległego państwa

  • Scharakteryzujesz okoliczności przejęcia władzy przez Piłsudskiego w 1918 roku.

  • Opiszesz główne ośrodki władzy na ziemiach polskich w listopadzie 1918 roku.