Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RVY6p9Wm2jLQ3
Grafika przedstawia dwie ludzkie głowy, a w ich tle maszynerię zrobioną z wielu kół zębatych.

Do czego jesteśmy przekonani? Logiczne aspekty komunikacji: wnioskowania entymematyczne

Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Demokratyzacja wiedzy oznacza, między innymi, że pewne zdobycze wiedzy, uzyskiwane przez wykwalifikowanych badaczy, są bardzo szybko rozpowszechniane. Tym samym stają się elementem powszechnej świadomości. Wystarczy otworzyć przeglądarkę, by dowiedzieć się, w którym roku Maria Skłodowska-Curie dokonała przełomowego odkrycia, jakie są szanse na urodzenie pięcioraczków przez polską kobietę albo w jakim stopniu spożycie białka zwierzęcego wpływa na gospodarkę hormonalną człowieka. Wystarczy dokonać kilku czynności na klawiaturze komputera, laptopa lub telefonu, by uzyskaną wiedzę wzbogacić o swoje przemyślenia i wnioski, jakie dla nas z niej wynikają. Dzięki demokratyzacji wiedzy przez szybkie „doklikanie” kilku wyrazów stajemy się aktywnymi uczestnikami procesów opiniotwórczych. Wspólna przestrzeń internetu pozwala nam w kilka minut zabierać głos na równi z tymi, którzy badaniom określonego zagadnienia poświęcili lata. Wystarczy chcieć... I w tym właśnie szkopuł, że spora część wspólnie wytwarzanej i powielanej współcześnie „wiedzy”, czyli takich komunikatów, które duża część odbiorców jest gotowa traktować jako wiarygodne, opiera się na woli posiadania poglądów, a nie na woli poznania. Indywidualny światopogląd w znacznej mierze wyrasta z osobistych pragnień, potrzeb i interesów. Jeśli zgodność z nim staje się głównym kryterium uznawania czegoś „za prawdę” - wtedy nasza wola (będąca wyrazem pragnień i potrzeb) decyduje, w jaką „wiedzę” chce  się wierzyć i wspierać własnymi „argumentami”. Wola poznania oznacza natomiast, że chcemy poznać możliwie dużo okoliczności, które towarzyszyły powstawaniu określonego obrazu świata, oznacza poddanie się rygorom zdobywania wiedzy, a więc podporządkowanie się racjonalnym procedurom oraz ich wynikom, nierzadko na przekór innym naszym pragnieniom.

Demokratyzacja wiedzy oznacza również demokratyzację wiedzy filozoficznej, w tym logicznej. Kant niewątpliwie by się zdziwił, gdyby wiedział, ilu ludzi jest przekonanych o autonomii własnych procesów intelektualnych i uważa siebie za pierwszych orędowników hasła Sapere aude (łac. „Miej odwagę być mądrym”). Sokrates zdziwiłby się zapewne mniej, skoro dostrzegłby, że dziś – podobnie jak za jego czasów – jest zdecydowanie więcej tych, którzy wiedzą, niż tych, którzy nie wiedzą. I choć powszechna jest atencja, jaką darzy się logiczność myśli i wypowiedzi... własnych, to nie tak oczywiste jest już przestrzeganie procedur logicznego myślenia. A logiczna kultura, jak każda uprawa, wymaga pieczołowitej pracy, zarówno w zakresie uzyskania odpowiednich narzędzi, jak też utrzymania ich w dobrym stanie.

Twoje cele
  • Dowiesz się, jakie znaczenie mają kompetencje logiczne dla budowania racjonalnych więzi społecznych.

  • Poznasz pojęcie wnioskowania, w tym wnioskowania entymematycznego, oraz pojęcia: przesłanka, założenie.

  • Poćwiczysz rozpoznawanie założeń obecnych w przykładowych rozumowaniach.

  • Poćwiczysz konstruowanie wnioskowań przy uwzględnieniu określonych założeń.

  • Poznasz pojęcie wieloznaczności i poćwiczysz rozpoznawanie jej w wypowiedziach.