Zdjęcie okładkowe (poglądowe) przedstawia proces szlifowania metalowego elementu. Na zdjęciu widoczny jest metalowy element w postaci masywnej nasady z tyłu i owalnego elementu w kształcie żelaznego pierścienia przymocowanego do podstawy. Krawędź żelaznego elementu jest szlifowana przy pomocy innego metalowego elementu w kształcie dysku zamocowanego na końcu obracającego się walca. Walec wraz z zamocowanym dyskiem obracają się bardzo szybko i poprzez tarcie, zdzierają nawierzchnię z żelaznego elementu. Spomiędzy obracającego się dysku i krawędzi żelaznego elementu wydobywają się iskry. Na tle zdjęcia umieszczono tytuł "Demonstracja różnicy pomiędzy siłą tarcia statycznego i kinetycznego".
Zdjęcie okładkowe (poglądowe) przedstawia proces szlifowania metalowego elementu. Na zdjęciu widoczny jest metalowy element w postaci masywnej nasady z tyłu i owalnego elementu w kształcie żelaznego pierścienia przymocowanego do podstawy. Krawędź żelaznego elementu jest szlifowana przy pomocy innego metalowego elementu w kształcie dysku zamocowanego na końcu obracającego się walca. Walec wraz z zamocowanym dyskiem obracają się bardzo szybko i poprzez tarcie, zdzierają nawierzchnię z żelaznego elementu. Spomiędzy obracającego się dysku i krawędzi żelaznego elementu wydobywają się iskry. Na tle zdjęcia umieszczono tytuł "Demonstracja różnicy pomiędzy siłą tarcia statycznego i kinetycznego".
Demonstracja różnicy pomiędzy siłą tarcia statycznego i kinetycznego
Źródło: dostępny w internecie: https://www.istockphoto.com/pl/zdj%C4%99cie/iskry-lataj%C4%85ce-podczas-siatki-maszyn-i-wyka%C5%84czania-metalu-gm914855976-251789759 [dostęp 22.08.2019], domena publiczna.
Czy to nie ciekawe?
Dla kierowców mała siła tarcia na oblodzonej drodze jest sporym problemem (Fot. a.), podczas gdy narciarze celowo smarują swoje narty specjalnym smarem, aby zmniejszyć tarcie między nartami i śniegiem (Fot. b.). Te dwie sytuacje doskonale ilustrują sens porzekadła: Punkt widzenia zależy od punktu siedzenia.
R13m3ERliwoLf
Fot. a. Zdjęcie przedstawia miejską ulicę podczas zimy. W centralnej części zdjęcia pokazano asfaltową ulicę pokrytą śniegiem. Po prawej i lewej stronie jezdni widoczne są zaparkowane i ośnieżone samochody. Widoczne są również ośnieżone budynki. W oddali zbliża się samochód. Pomiędzy oponami jadącego samochodu i jezdnią pokrytą śniegiem występuje siła tarcia kinetycznego zależna od prędkości, z jaką porusza się pojazd. Siła tarcia kinetycznego jest mniejsza niż byłaby w sytuacji, gdyby jezdnia nie była pokryta śniegiem. Pomiędzy oponami zaparkowanych samochodów i ośnieżoną jezdną również występuje siła tarcia, ale statycznego. Siła tarcia statycznego przeciwdziała wprawieniu pojazdów w ruch. Dopiero kiedy siła generowana przez silnik będzie większa od wartości siły tarcia statycznego pojazdy zaczną się poruszać.
Fot. a. Śliska droga, większe ryzyko stłuczki.
Źródło: dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/droga-ulica-opady-%c5%9bniegu-%c5%9bnieg-5949640/ [dostęp 16.04.2023], domena publiczna.
R1FCJE12Qngs6
Fot. b. Zdjęcie przedstawia narciarza zjeżdżającego po ośnieżonym stoku góry. Narciarz ubrany jest w niebieską kurtkę, czapkę oraz ciemne spodnie. Trzymając w obu rękach kijki, narciarz zjeżdża na nartach z łagodnego stoku pokrytego śniegiem w prawą stronę. Podczas zjazdu pomiędzy powierzchnią nart a śniegiem występuje siła tarcia, skierowana przeciwnie do kierunku ruchu. Jest to siła tarcia kinetycznego, ponieważ narciarz porusza się. Wartość siły tarcia kinetycznego jest zależna od prędkości.
Fot. b. Mniejsze tarcie - więcej frajdy!
Źródło: dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/%c5%9bnieg-zima-bia%c5%82y-przezi%c4%99bienie-2591491/ [dostęp 16.04.2023], domena publiczna.
Siła tarcia towarzyszy nam w każdej niemal czynności. Bez niej niemożliwe byłoby choćby chodzenie i wie o tym każdy, kto próbował chodzić po śliskim lodzie. Bez względu na to, czy duża siła tarcia w danej sytuacji jest dla nas korzystna, czy wręcz przeciwnie, warto wiedzieć, od czego zależy jej wartość. W tym e‑materiale zajmiemy się sposobami wyznaczania współczynnika tarcia - wielkości charakteryzującej przesuwające się po sobie powierzchnie.
Twoje cele
dowiesz się, czym jest tarcie i jaka jest jego przyczyna,
wyjaśnisz różnicę między dwoma rodzajami tarcia: statycznym i kinetycznym,
ocenisz, od czego zależy wartość siły tarcia,
przeanalizujesz siły działające na ciało na równi pochyłej,
zaplanujesz sposób wyznaczania współczynnika tarcia statycznego i kinetycznego za pomocą równi pochyłej.
