Cierpienie stanowi jedną z tajemnic ludzkiej egzystencji. Udręczony człowiek może odczuwać nie tylko ból fizyczny, ale również trudny do zdefiniowania ból duchowy. Nieprzypadkowo już starogreccy filozofowie, mędrcy indyjscy i myśliciele chrześcijańscy zastanawiali się, jaki jest sens doświadczanego przez człowieka bólu. Udręka jest więc problemem filozoficznym i religijnym. Jako motyw cierpienie często pojawiało się w literaturze i sztuce średniowiecza. Charakterystycznym przykładem wyeksponowania ludzkiego wymiaru cierpienia oraz reakcji, jakich można doświadczać w związku z tym stanem, jest Lament świętokrzyski – liryk znany również pod tytułem Żale Matki Boskiej pod krzyżem.