Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RNCdG4NtpOZfp
Zdjęcie okładkowe (poglądowe) przedstawia transformator toroidalny – drut miedziany nawinięty na rdzeń w kształcie torusa w kolorze białym. Na tle zdjęcia umieszczono tytuł "Czym jest zjawisko samoindukcji?".

Czym jest zjawisko samoindukcji?

Źródło: dostępny w internecie: https://www.shutterstock.com/image-photo/detail-electronic-conductor-dark-back-171568955 [dostęp 15.05.2022].

Czy to nie ciekawe?

Być może zauważyłeś, że podczas wyciągania z gniazdka wtyczki włączonego żelazka albo odkurzacza przeskakuje iskra elektryczna między wtyczką a gniazdkiem elektrycznym. Aby w powietrzu mogło nastąpić wyładowanie iskrowe, między punktami, pomiędzy którymi przeskakuje iskra, musi zaistnieć wysokie napięcie (rzędu tysięcy woltów). Wystąpienie tak wysokiego napięcia spowodowane jest, w omawianym przypadku, zjawiskiem samoindukcji.

Powstawanie iskry elektrycznej możesz też zaobserwować, gdy z jakichś powodów, np. oblodzenia przewodów trakcji elektrycznej, następuje przerwa między pantografem a tymi przewodami.

RcmBQk6n3eABu
Rys. a. Zdjęcie przedstawia iskrę wyładowania elektrycznego między pantografem a trakcją elektryczną.
Źródło: Sparking pantograph by Thomas Nugent, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sparking_pantograph_-_geograph.org.uk_-_2216440.jpg [dostęp 15.05.2022], licencja: CC BY-SA 2.0.

Ten e‑materiał pomoże ci zapoznać się ze zjawiskiem samoindukcji i wyjaśnić opisane wyżej przypadki iskrzenia.

Twoje cele
  • dowiesz się, na czym polega zjawisko samoindukcji,

  • obliczysz wartość siły elektromotorycznej samoindukcji na podstawie szybkości zmiany natężenia prądu w obwodzie,

  • dowiesz się, co to jest indukcyjność obwodu elektrycznego,

  • wykażesz wpływ siły elektromotorycznej samoindukcji na zmiany natężenia prądu w obwodzie,

  • zrozumiesz, dlaczego powstaje iskra podczas rozłączania obwodu o dużej indukcyjności.