Czynnikiem łączącym Rzymian (ludzi wywodzących się z plemion Italików, Sabinów i Wolsków mieszkających w Lacjum) u progu ich państwowości było indoeuropejskie pochodzenie oraz język – łacina. Od początku istniał podział na zamożnych patrycjuszy i ubogich, za to licznych, plebejuszy. Podział ten ustępował z wolna innym podziałom społecznym, a najbardziej znaczącym faktem było istnienie w okresie republiki wielomilionowej społeczności pozbawionych większości praw niewolników. W okresie cesarstwa liczba niewolników stopniowo malała, m.in. pod wpływem chrześcijaństwa. Społeczeństwo stawało się coraz bardziej stanowe, a podstawowego znaczenia nabierał system patronatu i klienteli.

Społeczeństwo starożytnego Rzymu różni się obecnych wyobrażeń o społeczeństwie – przez setki lat niewolnicy nie byli uważani tam za ludzi a jeńców i chrześcijan mordowano na arenach dla rozrywki. Warto o tym pamiętać, kiedy mówimy o sobie jako o spadkobiercach Rzymian.