Czasem słyszy się stwierdzenie, że Polska w swojej historii miała jakąś konkretną misję do spełnienia. Z lekcji języka polskiego da się zapamiętać hasła takie jak Polska Chrystusem Europy czy Polska Winkelriedem narodów lub przeświadczenie, że w okresie rozbiorów oczekiwano nie tyle odzyskania niepodległości, co wręcz zmartwychwstania Polski. Są to idee charakterystyczne dla romantycznego nurtu polskiej literatury zwanego „mesjanizmem”. Nurt ten silnie przejawiał się w polskiej filozofii i literaturze w okresie romantyzmu. Jego reprezentatywnymi przykładami są koncepcje J. M. Hoene‑Wrońskiego, A. Towiańskiego i A. Cieszkowskiego.