Jak oceniali Rzeczpospolitą wybitni publicyści polskiego renesansu, Andrzej Frycz Modrzewski i Stanisław Orzechowski? Na czym polegał ich głośny spór?

Poglądy i sposób mówienia o Polsce obu humanistów okazały się nieco odmienne. Modrzewski był sympatykiem reformacji, rzeczowo argumentującym swoje stanowisko. Pozostając pod wpływem myśli Erazma z Rotterdamu, potępiał wszelkie wojny, podejmował krytykę państwa i Kościoła, postulował także zrównanie wyznań. Orzechowski pozostawał lojalny wobec tradycyjnego katolicyzmu i niechętny wszelkim zmianom. Uważał, że związek państwa i Kościoła jest gwarantem ładu w Rzeczpospolitej. Podważał jednak niektóre kościelne przepisy, a szczególnie celibat. Pozostając duchownym, wziął ślub i domagał się legalizacji małżeństwa.