R15QptSrII81R
Ilustracja przedstawia umundurowanych żołnierzy idących polna drogą.

Wilczy bez mała tryb życia…. Żołnierze wyklęci i ich skomplikowane losy

Żołnierze 5 Brygady Wileńskiej AK, jednego z najważniejszych i największych zgrupowań zbrojnego podziemia antykomunistycznego, które działały na terenach powojennej Polski. Fotografia ze stycznia 1944 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Żołnierze wyklęci, zwani też żołnierzami drugiej konspiracji lub żołnierzami niezłomnymi, stworzyli największą siłę, która w zorganizowany sposób przeciwstawiła się rządom komunistów w Polsce. W latach 1946–1956 przez szeregi oddziałów podziemia antykomunistycznego przewinęło się ok. 200 tys. ludzi. Żołnierze wyklęci nie zdołali pokonać wrogów w nierównym boju. Komuniści łamali opór, stosując nieludzkie metody: tortury, wyroki śmierci w pokazowych procesach, pochówki ofiar w bezimiennych grobach. Ponadto reżim uczynił wiele, aby wymazać pamięć o ludziach, którzy wystąpili przeciwko niemu z bronią w ręku. Dopiero w niepodległej Polsce historycy, publicyści i artyści zaczęli uzupełniać tę białą plamę polskich dziejów. Żołnierze wyklęci doczekali się uznania, a nawet stali się bohaterami masowej wyobraźni historycznej Polaków. Tym bardziej warto wiedzieć, w jaki sposób powstało podziemie antykomunistyczne, jakie cele stawiali sobie żołnierze wyklęci, jak starali się je realizować oraz jakimi metodami i siłami komuniści zdołali zdławić drugą konspirację.

R1Q6Ym92HLZdM1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia. 1 września 1939 Rozpoczęcie drugiej wojny światowej. 22 lipca 1944 Powstanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. Od 4 do 11 lutego 1945 Konfederacja w Jałcie. 8/9 maja 1945 Zakończenie drugiej wojny światowej. 28 czerwca 1945 Utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Wrzesień 1945 Utworzenie zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". 19 stycznia 1947 przeprowadzenie wyborów parlamentarnych. 5 lutego 1947 Wybór Bolesława Bieruta na prezydenta RP. 1952 Zniesienie urzędu prezydenta ustanowienie PRL. 1948 Wykonanie wyroków przez komunistów na dowódcach NSZ.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wskażesz motywacje, cele i metody działania bojowników podziemia antykomunistycznego.

  • Omówisz dylematy, emocje, trudności, smutki i radości życia codziennego żołnierzy niezłomnych.

  • Scharakteryzujesz działalność legendarnych żołnierzy wyklętych i przedstawisz ich skomplikowane losy.

  • Wyjaśnisz sens metafory o „wilczym trybie życia” żołnierzy wyklętych i opiszesz proces przywracania pamięci o losach podziemia antykomunistycznego w powojennej Polsce.