Państwo pierwszych (legendarnych) Piastów: Chościska, Piasta, Siemowita, Lestka i Siemomysła, a później historycznego twórcy dynastii — Mieszka I i jego bezpośrednich następców, było patrymonialne. Władca uważał, że kraj to ojcowizna, dziedzictwo jego rodu (łac. patrimonium – ojcowizna). Dlatego swobodnie rozporządzał ziemiami, które kontrolował i zamieszkującymi je poddanymi. Według własnej woli dzielił też ziemię między synów oraz dawał ją w użytkowanie swoim reprezentantom. W zamian mieli oni wobec władcy obowiązki: zbrojnego wsparcia i administracji, np. zbierania i przekazywania danin.

Ludność, która mieszkała na terenach pierwszych Piastów, musiała zaopatrywać grody książęce w towary oraz świadczyć na ich rzecz usługi. Poddani płacili też daniny w zamian za różne uprawnienia, jak choćby możliwość wypasania bydła w lasach. Traktowano je jako rekompensatę za korzystanie z książęcej własności.