Pan Tadeusz to wielowarstwowe, wieloznaczne i skomplikowane pod względem gatunkowym dzieło. Początkowo utwór był pisany przez Mickiewicza jako krótka gawęda szlachecka, która jednak rozrosła się do dwunastu ksiąg. W niektórych fragmentach przypomina oświeceniowe sielanki, a części dotyczące śmierci Jacka Soplicy zbliżają wiersz do stylu poematu elegijnego. Dzieło pisane przez wieszcza na emigracji stało się epopeją narodową, a tym samym wpisało się w klasyczną tradycję wielkich eposów, takich jak np. Iliada Homera czy Pieśń o Rolandzie. Warto zastanowić się, co zadecydowało o tym, że „historia szlachecka z roku 1811‑1812”, która nie pokazuje wojny ani wielkich bohaterów, stała się reprezentatywna dla gatunku eposu.