R1EQC9rFLmBsl
Obraz przedstawia grupę rewolucjonistów. Nad całością kompozycji dominuje alegoryczna figura Wolności. Jest ona ukazana jako młoda kobieta w czerwonej czapce frygijskiej. Ma długą suknię z odsłoniętymi piersiami. Kobieta idzie przez pole walki ze strzelbą w lewej ręce i trójkolorowym sztandarem w prawej ręce. Za kobietą podążają rewolucjoniści. Po jej prawej stronie podąża mężczyzna w cylindrze. Po lewej młody chłopiec trzymający w obu rękach pistolety. Rewolucjoniści idą do przodu po leżących na ziemi ciałach ludzi poległych w walce. W tle nad miastem unosi się gęsty dym.

Czym jest rewolucja? Analiza i interpretacja dialogu Pankracego z hrabią Henrykiem w kontekście Nie‑Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego

Eugène Delacroix, Wolność wiodąca lud na barykady, 1830
Źródło: domena publiczna.

Rewolucja to pojęcie, które można rozumieć na wiele sposobów, jednak wiąże się przede wszystkim ze zmianą w obrębie stosunków społecznych, o czym pisał Jacek Janiszewski:

Jacek Janiszewski Rewolucja jako przejaw zmiany społecznej

Analizując rewolucję na tle innych zmian społecznych, można dostrzec, iż jest to wydarzenie o konsekwencjach holistycznych, prowadzące do przekształcenia całej tkanki społecznej, a więc polityki, gospodarki, kultury oraz osobowości jednostek. W każdym z przywołanych aspektów, dokonujące się zmiany mają charakter fundamentalny oraz żywiołowy. W krótkim czasie obserwuje się radykalne zmiany. Ponadto, wydarzenie rewolucyjne jest istotną cezurą w historii społecznej, pamięć o nim przechowywana jest bardzo długo w społecznej świadomości. Poza tym, rewolucję można uznać za ważne wydarzenie z punktu widzenia psychologii społecznej, wywołuje powszechny entuzjazm, wzbudza nadzieję na zmianę istniejącego porządku, kreuje - czasem utopijne - wizje przyszłości. Do tego wszystkiego konieczne jest zdecydowanie w projektowaniu przyszłości, choćby bardzo mglistej, ale odpowiadającej duchowi oczekiwań społecznych w danym czasie i miejscu.
(...)
Wydaje się, że gros z nich przypada na czasy nowożytne, bądź doprowadziło do narodzin nowoczesności. Mowa o rewolucji angielskiej (1640), amerykańskiej (1776) i francuskiej (1776). Rewolucja rosyjska (1917) rozpoczęła okres komunizmu, zaś wydarzenia tzw. „jesieni ludów” (1989), zapoczątkowane w Polsce (1980), doprowadziły do jego zakończenia.

przecz2 Źródło: Jacek Janiszewski, Rewolucja jako przejaw zmiany społecznej, „Seminare. Poszukiwania naukowe” 2012, nr 32, s. 100.

Romantyczny dramat Zygmunta Krasińskiego Nie‑Boskia komedia w dużej mierze właśnie rewolucji dotyczy. Jednym z ważnych epizodów utworu jest rozmowa Pankracego z hrabią Henrykiem na temat przemian społecznych.

Twoje cele
  • Zapoznasz się z pojęciem rewolucji.

  • Przeanalizujesz tekst literacki: fragmenty Nie‑Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego, zwracając uwagę na właściwą ścieżkę analizy i interpretacji.

  • Sformułujesz tezę interpretacyjną Nie‑Boskiej komedii i spróbujesz ją udowodnić.