R2aPBU7pjTQp4
Fotografia przedstawia tyniecki klasztor w ujęciu zza Wisły. Na wysokiej, białej skale stoi budynek o szarych, kamiennych murach i czerwonym dachu. Jego bryła jest geometryczna, prostopadłościenna, po lewej stronie widoczne są dwie wysokie wieże. Wzgórze porastają drzewa i krzewy. Na pierwszym planie znajduje się płynąca rzeka.

Rozbicie dzielnicowe

Klasztor w Tyńcu pod Krakowem. Jego budowa rozpoczęła się w XI wieku. Widok z prawego brzegu Wisły.
Źródło: Jerzy Strzelecki, Wikimedia Commons, licencja: CC BY 3.0.

Na mocy statutu Bolesława III Krzywoustego Polska została podzielona na dzielnice, których władcami pozostawali jego synowie. Władza nad krajem należała do księcia zwierzchniego czyli princepsa, którym każdorazowo miał być najstarszy przedstawiciel rodu czyli senior. Bezpośrednio rządził on też w tzw. dzielnicy senioralnej ze stolicą w Krakowie; obejmowała ona pas terytorium, ciągnący się z południa na północ, od Tatr po Bałtyk i sąsiadowała z wszystkimi innymi dzielnicami.

Niedługo po śmierci Bolesława Krzywoustego doszło do konfliktu między seniorem, a juniorami. Władysław najpierw zagarnął po zmarłej Salomei, żonie Bolesława, jej oprawę wdowią, czyli sumę posagową, zabezpieczoną na dobrach męża, która dożywotnio miała zapewnić jej byt.

R1PIsMge9qHdv1
Na linii chronologicznej zaznaczono następujące wydarzenia: 1097 – podział Polski między Władysława Hermana i jego synów: Zbigniewa i Bolesława Krzywoustego, 1138 – śmierć Bolesława Krzywoustego, 1180 – zjazd w Łęczycy, 1241 – bitwa pod Legnicą, śmierć Henryka Pobożnego, 1290 – śmierć Henryka Probusa, 1295 – koronowanie Przemysła II na króla, 1296 – śmierć Przemysła II, 1306 – wygaśnięcie unii polsko – czeskiej, 1308 – utrata przez Polskę Pomorza Gdańskiego, 20 stycznia 1320 – koronowanie Władysława Łokietka na króla Polski, koniec rozbicia dzielnicowego, 1138 – 1320 - rozbicie dzielnicowe.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Podasz przykłady podziału Polski przez władców z dynastii Piastów.

  • Wymienisz motywy, jakimi kierował się Bolesław III Krzywousty, dzieląc państwo na dzielnice.

  • Opiszesz zagrożenia, jakie wiązały się z rozbiciem państwa na niezależne księstwa.

  • Wyjaśnisz, dlaczego próby jednoczenia państwa w XIII wieku nie powiodły się.