R19WjyXhvSMi6
Ilustracja przedstawia obraz hucznej zabawy trwającej przed wiejską chatą. Po prawej stronie zgromadzona jest kapela przygrywająca tańczącym osobom. Muzycy mają na głowach kapelusze. Na środku tańczące pary. Ubrani są bardzo odświętnie: mężczyźni mają ubrane białe koszule, kobiety białe bluzki, a na głowach wianki z wstążkami. Po lewej stronie znajduje się tańcząca para, która w szalonym tańcu "ucieka" z kadru. Na drugim planie wiejska chałupa ze ścianami pomalowanymi na biało.

Polskie mity, tradycje i obrzędy w Weselu Stanisława Wyspiańskiego i Trans‑Atlantyku Witolda Gombrowicza

Teodor Axentowicz, Kołomyjka, 1895
Źródło: domena publiczna.

Wesele Stanisława Wyspiańskiego od momentu pierwszego odegrania na deskach teatru krakowskiego 16 marca 1901 r. stało się spektaklem legendarnym.

Kazimierz Wyka Legenda i prawda „Wesela"

Wesele nie tylko szarpnęło publicznością premierową, ale do jesieni 1901 r. cieszyło się na scenie krakowskiej niezwykłym, jak na owe czasy, powodzeniem wśród zwykłej publiczności. W teatrze, gdzie normalnie co tydzień szła premiera, a przeciętna repertuaru wynosiła 3 do 5 spektakli, 17 X 1911 r. odbyło się jego setne przedstawienie, w samym zaś roku 1901 odegrano Wesele około 30 razy, później przeważnie na niedzielnych popołudniówkach. Taką obecnością w repertuarze świadczył dramat Wyspiańskiego o tym, że bywał grany dla publiczności przyjeżdżającej na świąteczny dzień do Krakowa, by oglądać słynne widowisko, tak jak ogląda się w tym mieście Wawel i Sukiennice. I gest, który wyszedł właśnie z tych kół zwykłych widzów galicyjskich – na pewno inteligentów, urzędników, nauczycieli, koncypientów adwokackich, studentów – bo któż wówczas z Wadowic czy Tarnowa przyjeżdżał do teatru – gest ten jest wymowniejszy dla przyjęcia Wesela od fachowych głosów krytycznych witających nowego wieszcza. Oto na jednym z pierwszych przedstawień wręczono poecie wieniec z napisem 44. Przepowiedziany przez Mickiewicza mąż 44 wcielił się w pisarza.

W Źródło: Kazimierz Wyka, Legenda i prawda „Wesela", Kraków 1950, s. 7.

Z kolei Trans‑Atlantyk Witolda Gombrowicza wywołał wielkie oburzenie wśród pierwszych czytelników. Oba dzieła niemal natychmiast zelektryzowały więc polskiego odbiorcę. Stało się tak dlatego, że przede wszystkim poruszały one, na różne sposoby, szeroko pojętą tematykę narodową.

Twoje cele
  • Wyjaśnisz, czym jest narodowy mit.

  • Omówisz refleksje Wyspiańskiego i Gombrowicza dotyczące mitów narodowych.

  • Scharakteryzujesz tradycje i obrzędy obecne w WeseluTrans‑Atlantyku.