RarOObx6B9kvP
Zdjęcie przedstawia Pomnik Czynu Powstańczego. Minimalistyczna, powtarzalna forma, oddająca efekt głębi obiektu. Pomnik powstał na bazie mauzoleum, widoczne są cztery ściany i otwarta przestrzeń na przestrzał. Na froncie rysunki walczących ludzi, wykonane czarną kreską.

Do trzech razy sztuka? Powstania śląskie 1919–1921 i podział Górnego Śląska

Pomnik Czynu Powstańczego.
Źródło: Błażej Duk, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.

W 100‑lecie wybuchu I powstania śląskiego rok 2019 został uznany przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Rokiem Powstań Śląskich. Trzy powstania stanowiły jeden z najbardziej dramatycznych aktów walki o granicę odrodzonego państwa polskiego po zakończeniu I wojny światowej. Polacy i Niemcy, działając zbrojnie i dyplomatycznie, chcieli uzyskać od mocarstw ententy uznanie swoich racji. Wysuwali argumenty historyczne, etniczne i gospodarcze. Sytuacja była skomplikowana i delikatna. Jakie skutki przyniosły te zmagania? Czy Śląsk znalazł się ostatecznie w granicach II Rzeczypospolitej?

R1B5tJaV9MBlU1
Linia chronologiczna przedstawia: 1914‑1918 I wojna światowa, 11 XI 1918 odzyskanie niepodległości przez Polskę, podpisanie rozejm w Compiegne, 27 XII 1918 wybuch powstania wielkopolskiego, I 1919 powołanie Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, 28 VI 1919 podpisanie traktatu wersalskiego, 16/17 VIII- 24 VIII 1919 I powstanie śląskie, 19/20 VIII- 25 VIII 1920 II powstanie śląskie, 20 III 1921 plebiscyt górnośląski, 2/3 V 1921- 5 VII 1921 III powstanie śląskie, 21‑26 V 1921 walki o górę świętej Anny, 20 X 1921 podzielenie górnego śląska, 1 XI 1939 rozpoczęcie II wojny światowej.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wyjaśnisz, dlaczego przed wojną Katowice należały do Polski, a Gliwice do Niemiec.

  • Sformułujesz definicję terminu „plebiscyt”.

  • Dowiesz się, czy wszyscy polskojęzyczni mieszkańcy Górnego Śląska czuli się Polakami, a niemieckojęzyczni Niemcami.

  • Ocenisz politykę mocarstw zachodnich wobec spornych obszarów granicznych.