W 330 r. cesarz Konstantyn I Wielki przeniósł stolicę Cesarstwa Rzymskiego z Rzymu do Konstantynopola. Kiedy w 395 r. cesarz Teodozjusz podzielił państwo na dwie części, aż cztery z pięciu lokalnych Kościołów chrześcijańskich znalazły się w cesarstwie wschodniorzymskim, w zachodniorzymskim pozostał tylko biskup Rzymu. Gdy w 476 r. to drugie państwo upadło i jego terytorium podzieliły rywalizujące ze sobą plemiona, a później królestwa, żadne z nich nie uznawało nad sobą władzy Konstantynopola. Nie chciał tego również biskup Rzymu. Aspirował on do roli przewodnika religijnego i niezależnego partnera nowych królestw. Tymczasem w cesarstwie wschodniorzymskim to cesarz mianował biskupów jako zwierzchnik Kościoła. Narastające różnice i spory doprowadziły do rozłamu w chrześcijaństwie na Kościół wschodni i zachodni.