R7mpaixcVi5bN
Ilustracja przedstawia scenę ćwiczeń młodych ludzi na łące. Nadzy chłopcy oraz nagie dziewczęta (jedynie z przepasanymi biodrami) wykonują ćwiczenia gimnastyczne na przykład wymachy, skłony, pompki. Z tyłu za ćwiczącą młodzieżą stoi grupa rozmawiających osób kobiet i mężczyzn. W tle ilustracji widać góry oraz niebo stykające się z widnokręgiem.

Likurg. Ustrój i wychowanie Spartan

Obraz Edgara Degasa Ćwiczenia młodych Spartan z połowy XIX w. przedstawia ćwiczących chłopców i dziewczęta. To, czy rzeczywiście chłopcy i dziewczęta wspólnie uprawiali ćwiczenia fizyczne jest przedmiotem sporów uczonych. Porównaj ubiór dziewcząt z obrazu z przedstawieniem Spartanki zamieszczonym w dalszej części materiału.
Źródło: National Gallery w Londynie, Wikimedia Commons, domena publiczna.

Antyczna Sparta była największą grecką polis. Jej terytorium kształtowało się stopniowo od końca II tysiąclecia do połowy VI w. p.n.e. W okresie tym podporządkowała sobie Lakonię i żyzną Mesenię oraz przekształciła ich ludność w zależnych chłopów (helotów), którzy dominowali liczebnie nad warstwą obywatelską. Ciągłe wojny i zagrożenie ze strony dawnych wrogów doprowadziły do wytworzenia wyjątkowego ustroju społecznego. Główny nacisk położono na doskonalenie walorów militarnych, umiar i surowość.

Rq09pGpgFEOnH1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia. Pomiędzy dwunastym, a jedenastym wiekiem przed nasza erą – Powstanie Sparty. Pomiędzy dwunastym i dziewiątym wiekiem przed naszą erą – Wieki Ciemne – okres upadku kultury. Pomiędzy dziewiątym a ósmym wiekiem przed naszą erą – Okres powstania pierwszych poleis. Lata 730‑710 rok przed naszą erą – Zajęcie Mesenii przez Spartan. Lata 660‑640 rok przed naszą erą – Bunt helotów. Pomiędzy ósmym a szóstym wiekiem przed naszą erą – Wielka kolonizacja Greków. 550 rok przed naszą erą – Założenie Związku Peloponeskiego przez Spartan. 546 rok przed naszą erą – Zwycięstwo Sparty nad Argos. Lata 499‑494 rok przed naszą erą – Powstanie jońskie, początek wojen perskich. Lata 431‑404 rok przed naszą erą – Wojna peloponeska.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele

  • Opiszesz ustrój polityczny Sparty;

  • Wyjaśnisz, kim byli „jednakowi” (spartiaci), heloci i periojkowie;

  • Scharakteryzujesz wychowanie spartańskie.

Przeczytaj