Czy wiesz, że pierwsze grudki żelaza, jakie człowiek zaczął wykorzystywać, spadły na ziemię w postaci meteorytów? Później odkryto całe rudy żelaza.

Ten pierwiastek odegrał tak ważną rolę w życiu ludzkości, że od niego nazwano całą epokę w rozwoju ludzkości. Epoka żelaza rozpoczęła się w połowie II tys. p.n.e. i trwała do XIII w. n.e. Jednymi z najstarszych ośrodków rozwoju hutnictwa żelaza był Daleki Wschód: Indie, Chiny i Japonia. Dawni rzemieślnicy otrzymywali żelazo z jego rudy, występującej płytko pod ziemią. Wytapiali go w piecach nazywanych dymarkami, a jako rozpałki używali węgla drzewnego. Na polskich ziemiach dymarki były znane już w I w. n.e.

Czy wiesz, że aby powstał kloc żużla o masie ok. 100 kg, należało przetopić ok. 200 kg rudy i spalić 250‑300 kg węgla drzewnego? Cały proces trwał prawie dobę. Pierwsze ślady wytopu żelaza stwierdzono w Egipcie ok. 3000 roku p.n.e. Czy wiesz, że w rejonie Brwinowa odsłonięto pozostałości tysięcy dymarek? Śladem po wytopach są odsłaniane bryły żużla, zastygniętego w kotlinkach dymarek.