Tekst łatwy do czytania i zrozumienia (ang. easy to read and understand, używany skrót: ETR) to sposób opracowania informacji przeznaczonej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną lub mających problemy z czytaniem i rozumieniem, obejmujący zarówno dobór słów, sposób formułowania zdań,
jak i kompozycję tekstu, rodzaj i rozmiar użytej czcionki, użycie odpowiednich ilustracji lub symboli.

W Polsce inicjatorem przygotowywania informacji w tekście łatwym do czytania i zrozumienia było Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną (dalej: PSONI), które już w roku 2002 opublikowało w kwartalniku „Społeczeństwo dla Wszystkich” pierwszy artykuł opracowany w tekście łatwym.
Dwa lata wcześniej PSONI wydało tłumaczenie brytyjskiego poradnika dla profesjonalistów pracujących z osobami z niepełnosprawnością intelektualną, opracowanego przez stowarzyszenie MENCAP pt. „Czy wyrażam się jasno?”

Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną jest organizacją założoną i kierowaną przez rodziców. Założyli ją w latach 60. ubiegłego wieku rodzice dzieci, które były wykluczone z systemu edukacji (i wszelkiego wsparcia w środowisku) z powodu diagnozy, wyłącznie medycznej, a następnie
na podstawie decyzji administracyjnej zwolnione z obowiązku nauki. To rodzice dostrzegali w swoich dzieciach potencjał, którego nie widzieli nieliczni zresztą wtedy specjaliści. W 1963 r. powstała w Warszawie pierwsza w Polsce „szkoła życia”, której formuła opracowana przez Stowarzyszenie po dwóch latach funkcjonowania jako eksperyment oświatowy, została zaakceptowana przez władze i wdrożona
do publicznego systemu.

Edukacja jest przez cały czas ważnym obszarem działalności Stowarzyszenia.
W latach 90., po transformacji ustrojowej państwa, w Kołach terenowych PSONI w całej Polsce powstawały ośrodki rehabilitacyjno‑edukacyjno‑wychowawcze,
gdzie edukację i rehabilitację otrzymują też dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną i ze sprzężonymi niepełnosprawnościami.

Tekst łatwy do czytania został stworzony z myślą o absolwentach szkół, którzy podtrzymują w życiu dorosłym umiejętność czytania. Jednak zasady (standardy) tekstu łatwego pozwalają na udostępnianie wiedzy wszystkim, także uczniom w różnym wieku.

Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną od wielu lat tworzy bibliotekę tekstów łatwych w formie broszurowych publikacji poświęconych różnym tematom dotyczącym życia osób z niepełnosprawnością intelektualną. Od 2014 r. PSONI wydało 36 pozycji w serii wydawniczej „Biblioteka self‑adwokata” (Self‑adwokat to dorosła osoba z niepełnosprawnością intelektualną występująca publicznie w swoim imieniu i w imieniu innych osób, przygotowana
do tego (przeszkolona) przez terapeutów, specjalistów PR i innych w zależności
od potrzeb oraz wspierana), z tekstami profesjonalistów różnych specjalności – pedagogów, psychologów, prawników, terapeutów zajęciowych, trenerów pracy i doradców zawodowych, a także opatrzonych autorską grafiką tworzoną adekwatnie do opisanych treści. Wszystkie te wydawnictwa są zamieszczone na stronie www.psoni.org.pl w zakładce „publikacje”. Ponadto, wydawane są w formacie ETR odrębne opracowania, w tym materiały używane w aktywizacji zawodowej czy wersje łatwe aktów prawnych, np. Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób z niepełnosprawnościami. PSONI opracowuje także w tym formacie przydatne informacje bieżące (np. o pandemii COVID‑19), a także o działalności różnych instytucji i urzędów. Równolegle, w każdym numerze kwartalnika PSONI zamieszczanych jest kilka artykułów w tekście łatwym, w tym także tworzone przez osoby z niepełnosprawnością.

Projekt „Czytam i wiem”, zrealizowany przez PSONI na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki jest całkowicie pionierskim przedsięwzięciem, w którym po raz pierwszy zastosowano standardy tekstu łatwego do czytania i zrozumienia
do opracowania materiałów edukacyjnych i ćwiczeniowych dla etapów edukacji, w których uczestniczą uczniowie ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi,
tj. pierwszego i drugiego etapu szkoły podstawowej, w tym materiały dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym, dla szkoły przysposabiającej do pracy oraz branżowej szkoły I stopnia. Wszystkie opracowane materiały – 35 materiałów edukacyjnych i 35 ćwiczeniowych - zostały zamieszczone na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej, w zakładce oznaczonej logotypem tekstu łatwego do czytania: https://zpe.gov.pl/a/materialy‑latwe‑do‑czytania/D6BSsRi3j

Niniejsza instrukcja opiera się na europejskich standardach tekstu łatwego
do czytania i zrozumienia oraz wieloletniej praktyce PSONI, uwzględniając jednak cel, w jakim materiały powstały – ułatwienie uczniom z różnymi potrzebami edukacyjnymi zdobycie wiedzy przewidzianej w programach szkolnych.