Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R19QPqs8oZkU9
Zniszczona czarno-biała fotografia przedstawia pogrzeb żołnierzy poległych podczas zamachu majowego. Na cmentarzu znajdują się liczni duchowni ubrani w białe szaty i setki ludzi.

Rządy sanacyjne. Represje wobec opozycji

Pogrzeb żołnierzy poległych podczas zamachu majowego. Prof. Tomasz Nałęcz w artykule Majowy grom Marszałka napisał: Zamach majowy przypominał wiosenną burzę: nastąpił nieoczekiwanie, miał gwałtowny charakter i przyniósł zasadniczą zmianę politycznej pogody.
Źródło: cyt. za: Tomasz Nałęcz, artykuł Dlaczego doszło do zamachu majowego, www.wyborcza.pl z dn. 11 maja 2015; fot., Wikimedia Commons, domena publiczna.

Zamach majowy dokonany przez marszałka Józefa Piłsudskiego kosztował życie 379 osób, a ponad 900 zostało rannych. Dwa tygodnie po przewrocie, 31 maja 1926 r., zebrało się Zgromadzenie Narodowe, które pod przewodnictwem marszałka Macieja Rataja wybrało Józefa Piłsudskiego na prezydenta. Odmówił on objęcia stanowiska i przekazał urząd profesorowi chemii Ignacemu Mościckiemu, który pełnił wówczas funkcję kierownika Katedry Elektrochemii na Politechnice Warszawskiej. Po ponownym głosowaniu 1 czerwca 1926 r. to właśnie Mościcki został głową państwa.

Marszałek zadeklarował, że chce spokoju i zgody narodowej. Jednak wbrew zapowiedziom wielu oficerów, którzy nie poparli zamachu, zostało ukaranych wstrzymaniem awansu. Najbardziej aktywnych dowódców wiernych stronie rządowej, m.in. gen. Juliusza Malczewskiego i gen. Włodzimierza Zagórskiego, aresztowano i osadzono w więzieniu w Wilnie. Był to zaczątek nowego porządku, jaki obóz Piłsudskiego zaprowadził w Polsce, a który trwał aż do wybuchu II wojny światowej.

RncorJWipFMcO1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia: 20 grudnia 1922 roku, wybranie Stanisława Wojciechowskiego na prezydenta. Od 12 do 15 maja 1926 roku, przewrót majowy. 14 maja 1926 roku, Ustąpienie S. Wojciechowskiego i W. Witosa z pełnionych funkcji. 31 maja 1926 roku, wybranie Piłsudskiego na prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, odmowa przyjęcia stanowiska przez Marszałka. 1 czerwca 1926 roku, wybranie Ignacego Mościckiego na prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. 4 sierpnia 1926 roku, ogłoszenie noweli sierpniowej. Listopad 1930, wybory brzeskie. 1934 rok, założenie Obozu Narodowo‑Radykalnego. 12 lipca 1934 roku, otwarcie obozu w Berezie Kartuskiej. 23 kwietnia 1935 roku, uchwalenie konstytucji kwietniowej. 12 maja 1935 roku, śmierć marszałka Józefa Piłsudskiego. 1 września 1939 roku, rozpoczęcie drugiej wojny światowej.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Przeanalizujesz cele, jakie stawiał sobie obóz sanacyjny w momencie przejmowania władzy.

  • Odpowiesz na pytanie, czy w Polsce po zamachu majowym całkowicie zlikwidowano demokrację, czy może tak nagięto jej zasady, aby skutecznie realizować sanacyjne założenia polityczne.

  • Rozważysz, czy w okresie międzywojennym poparłbyś/poparłabyś działania rządów sanacyjnych, czy stałbyś/stałabyś do nich w opozycji.