RFkl1TdjFIDEP
Czarno-białe zdjęcie przedstawia most Poniatowskiego. Stoją na nim Józef Piłsudski i Gustaw Orlicz-Dreszer. Obaj są ubrani w wojskowe mundury. Za nimi znajdują się inni mężczyźni ubrani w garnitury i żołnierze. W tle widoczna jest rzeka i drzewa.

Obóz sanacji i partie polityczne w latach 30. XX wieku

Józef Piłsudski z gen. Gustawem Orliczem‑Dreszerem na moście Poniatowskiego tuż po spotkaniu z prezydentem Stanisławem Wojciechowskim, maj 1926 rok.
Źródło: M. Fuks, ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, domena publiczna.

Po śmierci Józefa Piłsudskiego (12 maja 1935) doszło do przeorganizowania obozu władzy. Rozwiązano Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR) i odsunięto od rządów większość grupy pułkowników, m.in. Walerego Sławka. Ukształtowały się dwa główne ośrodki władzy: tzw. GISZ przy nowym Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych Edwardzie Rydzu‑Śmigłym i tzw. Zamek przy prezydencie Ignacym Mościckim. Silną pozycję miał także minister spraw zagranicznych Józef Beck.

RfKgPaKn0U4NT1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia. 17 marca 1921: uchwalenie konstytucji marcowej. 12–15 maja 1926: przewrót majowy. 4 sierpnia 1926: ogłoszenie noweli sierpniowej. 23 kwietnia 1935: uchwalenie konstytucji kwietniowej. 12 maja 1935: śmierć marszałka Józefa Piłsudskiego. Wrzesień 1935: wybory parlamentarne. 1937: ogłoszenie „deklaracji ideowo politycznej” Obozu Zjednoczenia Narodowego. Listopad 1936: mianowanie generała Edwarda Rydza‑Śmigłego marszałkiem Polski. Listopad 1938: ostatnie wybory parlamentarne w historii Drugiej Rzeczpospolitej. 1 września 1939: rozpoczęcie drugiej wojny światowej.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele

  • Opiszesz, czym była sanacja i w jaki sposób obóz ten funkcjonował po śmierci Józefa Piłsudskiego.

  • Scharakteryzujesz partie polityczne działające w latach 30. XX w. w II Rzeczypospolitej.

  • Wyjaśnisz, które z ugrupowań zbliżało się w swoich poglądach do radykalnych ruchów polityczno‑społecznych we Włoszech i Niemczech.

Przeczytaj