Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich
Materiał jest częścią serii „Inne spojrzenie”.
Koncepcja instytucji czuwającej nad prawidłowością działania administracji powstała w Szwecji, tam też na początku XVIII w. wprowadzony został urząd ombudsmana, przyjęty następnie w innych państwach europejskich.
We współczesnych państwach demokratycznych urząd ombudsmana jest jednym z najważniejszych konstytucyjnych organów kontroli prawa. Nawiązując do modelu szwedzkiego, ombudsmani wybierani są przez parlament i pełnią rolę obrońców obywateli przed naruszeniami ich praw przez organy władzy publicznej. Z samej definicji wybór rzecznika powinien przebiegać w ramach ponadpartyjnego porozumienia partii rządzącej i opozycji, a jego kadencja nie powinna pokrywać się z kadencją parlamentu. To jeden z warunków niezależności urzędu od jakichkolwiek wpływów politycznych. Tradycją polskich rzeczników był wybór prawników o wysokich kompetencjach merytorycznych, pracujących na uczelniach i zaangażowanych w działania organizacji pozarządowych. Daje to rzecznikom nie tylko większą niezależność od polityków, ale również gwarantuje obywatelom realną ochronę przed próbami naruszenia lub obchodzenia ich praw przez organy państwa.
Przeanalizujesz sposób powoływania Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce.
Scharakteryzujesz zadania i możliwości wpływania rzecznika na działania władz publicznych.
Ocenisz gwarancje niezależności rzecznika od organów władzy publicznej.
Wskażesz przyczyny i skutki powołania Rzecznika Praw Obywatelskich w schyłkowym PRL‑u.
