R1Sn48CNEzTmM
Obraz przedstawia dziewiętnastowieczną scenę rodzajową. Artysta przedstawił polską wieś. Przy drodze prowadzącej przez wieś stoi zbity ze sztachet drewniany płot. Płot jest nierówny. Za sztachetami płotu widać wiejskie chałupy. Są bielone wapnem, a spadziste dachy pokryte są strzechą. Przy płocie znajduje się grupa dzieci. Czworo z nich stoi wsparte na płocie. Są tu dwie dziewczynki i dwóch chłopców. Dzieci są niedbale ubrane. Ne mają butów. Nieopodal nich, w centralnej części obrazu widać jeszcze jedno dziecko. To dziewczynka siedząca pod płotem. Koło niej stoi świnia.

Polskie programy pozytywistyczne. Filozofia pozytywizmu

Władysław Podkowiński, Wieś, 1890
Źródło: domena publiczna.

Pokolenie dorastające w czasach pozytywizmu borykało się z odmienną rzeczywistością niż ta, w której dojrzewali romantycy. Kiedy zawiodły nadzieje na wyzwolenie narodowe, gdy upadło powstanie styczniowe, należało pomyśleć o zmianie strategii działania. Stare programy okazały się zgubne lub niewykonalne w panujących ówcześnie warunkach, dlatego młodzi musieli sformułować nowe hasła, przystające do ich czasów. Wobec represji, które nastały, również zadania literatury musiały zostać przeformułowane – młodzi pisarze odcinali się od mesjanistycznej wiary w odzyskanie niepodległości, promując działania stopniowe i systematyczne, skupione na reedukacji społeczeństwa.

Twoje cele
  • Rozpoznasz sztandarowe programy polskich pozytywistów.

  • Poznasz postulaty formułowane przez twórców epoki pozytywizmu oraz krytykowane przez nich postawy i poglądy.

  • Przedyskutujesz jeden z programów pozytywistycznych.

  • Sformułujesz własny artykuł programowy.