Gęstość zaludnienia, czyli liczba osób przypadająca na określoną jednostkę powierzchni (na przykład na 1 kmIndeks górny 2²), jest wypadkową dwóch zjawisk demograficznych: ruchu naturalnego i ruchu wędrówkowego. Pierwszy czynnik obejmuje takie elementy jak: urodzenia, zgony, małżeństwa i rozwody. Elementy te wpływają na przyrost naturalny ludności na danym obszarze. Do drugiego natomiast należy zaliczyć: emigrację (odpływ ludności) oraz imigrację (przypływ ludności). Dotyczą one zarówno migracji wewnątrz gminy, powiatu, województwa lub kraju, jak również migracji zagranicznych. Te wszystkie elementy kształtują przyrost rzeczywisty ludności. Może się zdarzyć, że dany obszar będzie charakteryzował się dodatnim przyrostem naturalnym, lecz po uwzględnieniu ruchu migracyjnego okaże się, że ludności stamtąd ubywa i gęstość zaludnienia maleje. Z drugiej strony – inny obszar może charakteryzować się przewagą zgonów nad urodzeniami, jednakże skala tego zjawiska będzie mniejsza niż napływ ludności z zewnątrz i – w konsekwencji – gęstość zaludnienia w tym rejonie wzrośnie.