Czy pozytywistyczny program emancypacji i asymilacji Żydów skończył się niepowodzeniem?  Czy może, w dłuższej perspektywie czasowej, okazał się ważnym głosem w dyskusji o miejscu Żydów w kulturze Polski i Europy?

Asymilacja Żydów była jednym z głównych haseł programu pozytywistycznego. Pozytywiści postulowali konieczność równouprawnienia mniejszości żydowskiej i włączenia jej w obręb polskiej społeczności. Sprawa nie była jednak wcale prosta zarówno dla Żydów, jak i dla Polaków. Obydwie grupy, które od stuleci żyły obok siebie, prawie nic o sobie nawzajem nie wiedziały. Całkowita odmienność obyczaju, ubioru, języka i religii sprawiała, że zamykały się na siebie, nie próbując się poznać. Z takiej niewiedzy i niezrozumienia rodziły się wzajemne uprzedzenia, przesądy i stereotypy. Literatura miała tu więc do spełnienia wielkie zadanie: oprócz podania gotowej recepty na rozwiązanie problemu musiała przybliżyć polskiej społeczności hermetyczną dotychczas kulturę żydowską i podjąć walkę ze stereotypami.