R1Pl7TUF4a2PB
Ilustracja przedstawia mężczyznę siedzącego w fotelu z wyciągniętymi nogami, położonymi na ozdobnych poduchach, leżących na dywanie. Mężczyzna ubrany jest w szaty dworskie, na głowie ma białą perukę. Prawą dłoń trzyma przy twarzy. Patrzy na obraz w masywnej, złotej ramie oparty o kominek z rzeźbioną obudową paleniska. Na kominku stoją dwie świece i stary zegar. Obok siedzącego mężczyzny stoi niski, wyściełany stołek, a na nim książka i oparta laska. Z tyłu stoi drugi mężczyzna z długimi wąsami trzymający w ręku chustkę.

Rozpacz i nadzieje. Ziemie polskie i Polacy po III rozbiorze

Jan Czesław Moniuszko, Król Stanisław August w Petersburgu, przed 1910 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

W 1795 r. ziemie Rzeczpospolitej uległy ostatecznemu rozbiorowi między Rosję, Prusy i Austrię. Pierwszym skutkiem dla świadomych mieszkańców upadającego państwa był szok psychiczny i mniej lub bardziej przejściowe kłopoty ekonomiczne. W ciągu kilku miesięcy zaborcy ujawnili swoje zamiary: wszędzie wzrosły podatki, pojawili się butni urzędnicy, a młodzież męska masowo trafiała do zaborczych armii.

Jednak zaborcy nie prowadzili wojny z polskim społeczeństwem. Zachowali istniejące stosunki społeczne, poszukiwali porozumienia ze szlachtą i gotowi byli zaakceptować jej tradycje w zamian za lojalność. Większość społeczeństwa starała się przystosować do sytuacji, a niektórzy – w kraju i na emigracji – ruszyli do walki o odwrócenie nieszczęścia rozbiorów. Walczyli bagnetem, piórem oraz za pomocą ciekawych idei. Przyszłość Polski nie była jeszcze przesądzona.

Rdw4o52XjkS0P1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia. Rok 1793 drugi rozbiór Polski. Rok 1795 trzeci rozbiór Polski, Rok 1796 Utworzenie Centralizacji Lwowskiej, Rok 1798 Utworzenie Towarzystwa Republikanów Polskich. Rok 1798 Śmierć Stanisława Augusta Poniatowskiego. Rok 1800 Założenie Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Rok 1803 Uzyskanie tytułu kuratora szkolnego wileńskiego przez Adama Czartoryskiego. 2 grudnia 1804 roku Koronowanie Napoleona na Cesarza Francuzów.. Lata 1804‑1806 Piastowanie urzędu ministra spraw zagranicznych Cesarstwa Rosyjskiego przez Adama Czartoryskiego. Rok 1807 Zniesienie poddaństwa chłopów. Rok 1815 Kongres wiedeński.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Opiszesz poglądy Polaków żyjących w czasach III rozbioru na temat sytuacji kraju.

  • Scharakteryzujesz różnorodne postawy ludzkie występujące w tych czasach.

  • Przedstawisz skutki III rozbioru dla gospodarki ziem polskich oraz politykę zaborców wobec ziem dawnej Rzeczypospolitej.

  • Wyjaśnisz związek wydarzeń rozgrywających się na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej z wydarzeniami w Europie na przełomie XIX i XX w.