Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RSoUzUkdusU1E
Czarno-białe zdjęcie przedstawia grupę mężczyzn stojących przed budynkiem. Mężczyźni są w średnim wieku. Ubrani są w płaszcze. Większość ma kapelusze na głowie. Jeden z mężczyzn ubrany jest w wojskowy mundur.

Kryzys rządów parlamentarnych i pogorszenie sytuacji międzynarodowej Polski

Trzeci rząd Wincentego Witosa, utworzony 10 maja 1926 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Powstała po 123 latach zaborów II Rzeczpospolita postawiła sobie od początku wyjątkowo ambitne cele. Była jak na początek XX w. państwem postępowym, z powszechnym prawem wyborczym dla wszystkich obywateli, łącznie z kobietami, i niezwykle demokratyczną ordynacją wyborczą, dającą prawo do zasiadania w parlamencie nawet niewielkim partiom czy ugrupowaniom. Został też wprowadzony 8‑godzinny dzień pracy i ubezpieczenia pracownicze. Zapowiedziano reformę rolną, przyznającą ziemię bezrolnym i małorolnym, choć jej wprowadzenie opóźniło się o kilka lat. Obowiązywała wolność religii, czyli zasada równouprawnienia wszystkich wyznań.

Te demokratyczne, a także socjalne reformy z jednej strony pozbawiły argumentów wiele ugrupowań lewicowych i trwale oddaliły widmo rewolucji (nastroje rewolucyjne po I wojnie panowały nie tylko w Rosji, ale też w Niemczech czy na Węgrzech), ale z drugiej zapoczątkowały epokę rozpolitykowania, tzw. sejmokracji i trudności z utworzeniem stabilnego rządu.

R1LdbpxAwrxnw1
Linia chronologiczna obejmuje następujące wydarzenia: 11 listopada 1918 roku odzyskanie niepodległości przez Polskę; 26 stycznia 1919 roku przeprowadzenie pierwszych wyborów do Sejmu Ustawodawczego; 17 marca 1921 roku uchwalenie konstytucji marcowej; 5 listopada 1922 roku wybory do Sejmu i Senatu; 9 grudnia 1922 roku głosowanie na prezydenta; 11 grudnia 1922 roku zaprzysiężenie Gabriela Narutowicza na prezydenta; 16 grudnia 1922 roku zabójstwo prezydenta Gabriela Narutowicza; 20 grudnia 1922 roku wybranie Stanisława Wojciechowskiego na prezydenta; 31stycznia 1923 roku rozstrzelanie przez pluton egzekucyjny E. Niewiadomskiego; czerwiec 1925 roku uchwalenie nowego projektu reformy rolnej; od 12 do 15 maja 1926 roku przewrót majowy; 1 września 1939 roku rozpoczęcie drugiej wojny światowej.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Ocenisz, w jaki sposób różnice programowe i poglądy polityczne wpływały na fakt, że pierwsze ośrodki władzy ze sobą rywalizowały, a nie współpracowały.

  • Wskażesz najważniejsze problemy polityczne w pierwszych latach II Rzeczpospolitej.

  • Wyjaśnisz przyczyny przewrotu majowego z 1926 roku.

  • Opiszesz stosunki dyplomatyczne II Rzeczypospolitej z sąsiadami i kluczowymi państwami europejskimi.