RTCrmUTsj9uyK
Obraz przedstawia grupę kilkudziesięciu mężczyzn. Mężczyźni mają wąsy oraz są ubrani w szlacheckie kontusze, na głowach mają czapki rogatywki, przy boku zawieszone szable. Za nimi znajduje się duży namiot.

Zaściankowość i egzotyka, czyli portret polskiego Sarmaty

Szlachta w strojach województw Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Dlaczego legenda o starożytnym plemieniu Sarmatów, zamieszkującym w pierwszych wiekach naszej ery ziemie położone między Dnieprem a Wisłą, stała się mitem założycielskim polskiej szlachty?

Sarmatyzm miał ogromny wpływ na kulturę polską XVII wieku. Przejawiał się w każdej dziedzinie życia szlachty: politycznej, kulturalnej, religijnej i obyczajowej. Sarmacki światopogląd i styl życia złożyły się na niezwykle barwny i wyrazisty wizerunek polskiego szlachcica, którego rysy odnajdujemy u wielu niezapomnianych postaci literackich, np. u niektórych bohaterów Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, Cześnika z Zemsty Aleksandra Fredry czy Onufrego Zagłoby z Sienkiewiczowskiej Trylogii. Przekonanie o sarmackim pochodzeniu stanowiło źródło dumy polskiej szlachty i utwierdzało ją w przekonaniu o własnej wielkości.

Twoje cele
  • Poznasz genezę i kontekst społeczno‑historyczny polskiego sarmatyzmu.

  • Scharakteryzujesz polskiego Sarmatę.

  • Zbadasz, jakie cechy kultury sarmackiej przetrwały w mentalności Polaków.