RS52XVDGhgGG1
Zdjęcie przedstawia skrytki zamykane na klucz. Skrytki są mocno zdobione i są podpisane trzycyfrowymi liczbami.

Wyznaczanie pierwiastków wielomianu różnymi metodami

Źródło: Tim Evans, dostępny w internecie: www.unsplash.com.

Wiemy, że wielomian stopnia n ma co najwyżej n pierwiastków rzeczywistych uwzględniając ich krotności - to znaczy, że suma krotności wszystkich pierwiastków wielomianu nie może przekroczyć liczby n.

Matematyka jest nauką rozwijającą się praktycznie niemal od początków ludzkości. Rozwijała się i rozwija w różnych tradycjach, kulturach, miejscach. Jest uprawiana przez ludzi posługujących się różnymi językami, zwyczajami, konwencjami zapisu. Jest bardzo ścisła i precyzyjna, ale ze względu na owe naleciałości kulturowe pojawiają się czasem pewne niejasności, wynikające np. z przyjmowania różnych definicji kluczowych pojęć. Tak jest choćby ze zbiorem liczb naturalnych - w zależności od przyjętej definicji najmniejszą liczbą naturalną jest 0 lub 1 (w polskiej szkole niemal powszechnie obowiązuje umowa, że 0 należy do zbioru liczb naturalnych).

Podobna nieścisłość może się zdarzyć przy liczeniu pierwiastków wielomianu. Rozważmy wielomian Wx=x-13. Równanie x-13=0 ma jedno rozwiązanie rzeczywiste - liczbę 1. Zatem 1 jest pierwiastkiem wielomianu Wx. Ale ile ten wielomian ma pierwiastków? Niektórzy powiedzą, że jedynym pierwiastkiem tego wielomianu jest 1, ale za to jest to pierwiastek potrójny. Niektórzy zaś uznają, że wielomian ma trzy jednakowe pierwiastki, każdy z nich wynosi 1.

Dobrze, gdy autorzy zadań pamiętają o tych wątpliwościach i formułują pytania w ten sposób, by uniknąć niejednoznaczności. W wielu konkursach nie mówi się na przykład o liczbach naturalnych, ale o liczbach całkowitych nieujemnych lub o liczbach całkowitych dodatnich. Podobnie przy wielomianach - zamiast zapytać, kiedy wielomian ma dwa pierwiastki rzeczywiste lepiej pytanie doprecyzować pytając o dwa różne pierwiastki rzeczywiste. Autorzy arkuszy maturalnych starają się tak zredagować zadania, by nie pozostawiać miejsca na takie wątpliwości i różne interpretacje.

Twoje cele
  • Zastosujesz różne metody prowadzące do znalezienia wszystkich,  albo przynajmniej niektórych pierwiastków wielomianu.

  • Poznasz wzory wiążące współczynniki wielomianu i jego pierwiastki, będące uogólnieniem znanych z funkcji kwadratowej wzorów Viète’a.