Co lżej: czy w smutku jawnie żałować, czyli się z przyrodzeniem gwałtem mocować? Filozoficzne poszukiwania w Trenach
Treny Jana Kochanowskiego to osobiste, silnie emocjonalne utwory, które poruszają również problemy uniwersalne: śmierć córki staje się dla poety punktem wyjścia do refleksji nad ogólną sytuacją egzystencjalną człowieka.
Renesansowa koncepcja człowieka w "Trenach" Jana KochanowskiegoCykl poetycki złożony z dedykacji i dziewiętnastu Trenów Jan Kochanowski poświęcił pamięci ukochanej Urszulki, zawarł jednak w dziele tym tak wielki ładunek osobistego, emocjonalnego zaangażowania, że poemat o zmarłej dziecinie opłakiwanej z wielkim żalem przez „niefortunnego” ojca stał się właściwie przede wszystkim poetycką analizą kolejnych faz cierpienia człowieka, który utracił bliską osobę, który stopniowo coraz bardziej rozumie ogrom nieodwracalnej straty. Jednocześnie zaś Treny ukazują, jak w obliczu najtrudniejszej próby kompromituje się banał stereotypowych formuł o istocie życia i śmierci, o zasadach ludzkiego reagowania na odmianę losu, dobrą czy złą. Ukazują zarazem wielki kryzys światopoglądowy poety‑intelektualisty, który poprzednio sam propagował tak modne w epoce renesansu idee dość rygorystycznie pojmowanego stoicyzmu.
Źródło: Janusz Pelc, Renesansowa koncepcja człowieka w "Trenach" Jana Kochanowskiego, „Pamiętnik Literacki” 1968, nr 59/3, s. 55.
Treny są więc przede wszystkim poematem filozoficznym, napisanym przez człowieka, humanisty i myśliciela, który z powodu utraty dziecka, popadł w głęboki kryzys światopoglądowy.
Scharakteryzujesz przekonania osoby mówiącej w Trenach Jana Kochanowskiego.
Omówisz renesansową koncepcję człowieka na podstawie Trenów.
Wyjaśnisz, na czym polegały filozoficzne poszukiwania w Trenach.