Wybuch I wojny światowej sprawił, że współpracujący od ponad stu lat zaborcy stanęli po przeciwnych stronach na polu walki. W armiach rosyjskiej, pruskiej i austriackiej służyły tysiące Polaków, dla których wojna miała charakter bratobójczy.

Józef Piłsudski zobaczył w europejskim konflikcie szansę stworzenia oddziałów wojskowych pod polskim dowództwem, wyekwipowanych za pieniądze Austriaków. Roman Dmowski natomiast początkowo wierzył w autonomię pod władzą cara, potem reprezentował polskie interesy na forum międzynarodowym. Dynamika Wielkiej Wojny prześcignęła jednak wszelkie wyobrażenia nie tylko polskich, ale i światowych polityków. Gdy upadły monarchie w Rosji, Austro–Węgrzech i w Niemczech, Polacy wykorzystali sprzyjający historyczny moment i sięgnęli po niepodległość.