Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RXu0qxg1expuG
Ilustracja przedstawia zbliżenie papieru zapisanego łacińskim pismem. Napisy wykonane są odręcznie.

Czy na pewno rozumiemy Bogurodzicę? Archaizmy w najstarszej polskiej pieśni

Karta XV-wiecznego łacińskiego kodeksu, na której anonimowy kopista zapisał tekst Bogurodzicy. Tekst liczy aż trzynaście zwrotek, ale najstarsza jego część to dwie początkowe strofy
Źródło: domena publiczna.

Bogurodzica to najstarsza polska pieśń religijna. Badacze literatury zgodnie określają ją jako arcydzieło. Dzięki temu niezwykłemu utworowi możemy dostrzec, jak bardzo zmieniła się polszczyzna w ciągu kilkuset lat. Warto także sprawdzić, co ten zabytkowy tekst mówi o naszych kulturowych korzeniach.

Większość językoznawców uważa, że Bogurodzica powstała w połowie XIII w. Jej najstarszy zapis pochodzi natomiast z 1408 r. Z innych rękopisów i druków wynika, że ten trudny, pełen archaicznych wyrazów i zwrotów tekst był wielokrotnie zmieniany, dopisywano też kolejne zwrotki. Możemy z nich wnioskować, że już w XV w. znaczna część utworu nie była zrozumiała – powodowały to archaizmy.

Twoje cele
  • Rozpoznasz przynależność słowa „Bogurodzica” do dwóch typów archaizmów.

  • Określisz współczesną formę wybranych archaizmów fonetycznych obecnych w Bogurodzicy.

  • Przyporządkujesz wyrazy „zbożny” i „przebyt” do odpowiedniego typu archaizmów.

  • Wyjaśnisz znaczenie wybranych archaizmów leksykalnych znajdujących się w Bogurodzicy.