Mianem kultury śródziemnomorskiej określamy kulturę, która powstała w pierwszym tysiącleciu p.n.e. na terenie państw basenu Morza Śródziemnego. Najsilniejszy wpływ na jej kształt wywarli Grecy i Rzymianie oraz Żydzi. Grecka filozofia, rzymskie prawo, niezrównane dzieła architektury, eposy Homera, tragedie Sofoklesa, Biblia – to dziedzictwo antyku, stanowiące podwaliny dla rozwoju całej późniejszej kultury europejskiej.

W tym okresie na terenie antycznej Grecji narodziła się filozofia, czyli nauka zajmująca się refleksją nad otaczającym nas światem. Za pierwszego filozofa uznaje się Sokratesa, który działał w Atenach w V w. p.n.e. W centrum swoich zainteresowań postawił on refleksję nad wartościami, tym samym stwarzając fundament dla europejskiej myśli o wartościach.