R12r5MN1mux4x
Obraz przedstawia starszego mężczyznę w todze rozmawiającego z młodym mężczyzną. Młody mężczyzn ubrany jest w strój starożytnego greckiego żołnierza. Na głowie ma hełm z pióropuszem. Za plecami starszego mężczyzny widać młodą kobietę, która nachyla się nad jego głową.

Daimonion

François-André Vincent, Sokrates poucza Alkibiadesa, za nim widoczny jest Daimonion, fragment, 1776.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Gdybyśmy przyjrzeli się przyczynom, które wpływają na nasze codzienne decyzje, zobaczylibyśmy oczywiście, że jest ich wiele i że mają różnorodną naturę. Znajdziemy między nimi przyczyny ściśle racjonalne, sterowane emocjami motywacje czy na poły uświadomione przeczucia lub intuicje, których źródło pozostaje niejasne. Nawet ci z nas, którzy uznają siebie za racjonalistów, często nie są w stanie wyjaśnić swoich czynów i zachowań wyłącznie w oparciu o racjonalne powody.

Wzorem filozofa‑racjonalisty jest Sokrates. Filozofowie od wieków spierają się o charakter doświadczenia Sokratejskiego zwanego daimonionem. Czym jest daimonion i czy powoływanie się na niego narusza sokratejską racjonalność? Warto pomyśleć nad powodami, dla których filozof odwoływał się do tego specyficznego doświadczenia. Być może mówi ono coś nie tylko o Sokratesie, ale i o nas wszystkich.

Twoje cele
  • Zapoznasz się z Sokratejskim doświadczeniem daimoniona.

  • Porównasz wybrane interpretacje daimoniona.

  • Dokonasz analizy wybranych wątków Platońskiej i Ksenofontowej opowieści o daimonionie oraz odwołań do daimoniona w Ludziach bezdomnych Stefana Żeromskiego.

  • Wyjaśnisz i ocenisz Sokratejską koncepcję angażowania się w sprawy publiczne.