Oświecenie można nazwać epoką wojny kulturowej postępowych intelektualistów, reformatorów z obrońcami starego porządku utrwalonego w czasach saskich. Stawką w tej walce było istnienie państwa. Osłabiały je od wewnątrz dążenia konserwatywnej szlachty do rozszerzania prywatnych przywilejów kosztem dobra publicznego. Z kolei od zewnątrz zagrażały mu roszczenia terytorialne potężnych sąsiadów. Najważniejszym obok polityki polem bitwy była kultura, a orężem – język, który reformatorzy postrzegali jako samoistną wartość, ale też jako środek wychowawczy, kształtujący postawę odpowiedzialnego obywatela.