Nabywanie i zrzekanie się obywatelstwa
Historia starożytnych Greków. Okres klasycznyPełnoprawnymi obywatelami starożytnych Aten byli jedynie wolni dorośli mężczyźni, których oboje rodzice posiadali obywatelstwo ateńskiej polispolis. Historycy szacują, że w Atenach pod rządami Peryklesa stanowili oni nie więcej niż 30% mieszkańców. Obywatelstwo było więc przywilejem dostępnym dla wąskiej grupy Ateńczyków.
Źródło: Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka, Marek Więckowski, Aleksander Wolicki, Historia starożytnych Greków. Okres klasyczny, t. 2, Warszawa 2009, s. 439–639.
Współcześnie niemal wszyscy ludzie mają obywatelstwo jakiegoś państwa. W art. 15 Powszechnej deklaracji praw człowieka stwierdza się wprost, że każdy ma prawo do obywatelstwa. Zasada ta znajduje również potwierdzenie w licznych innych umowach międzynarodowych.
Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźcówWysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców szacuje jednak, że obecnie w różnych częściach świata żyje około 10 milionów apatrydów – osób, które nie mają obywatelstwa żadnego państwa. Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 r. w Polsce mieszka ponad 8800 osób, których obywatelstwo nie jest ustalone.
Brak obywatelstwa jest sytuacją bardzo niekorzystną. Osoba, która nie ma obywatelstwa żadnego państwa staje się „niewidoczna” z punktu widzenia prawa – nie ma prawa głosu, możliwości podjęcia legalnej pracy, podróżowania, a to tylko przykładowe negatywne konsekwencje bezpaństwowości.
Przyczyną bezpaństwowości są najczęściej luki w krajowych przepisach dotyczących obywatelstwa. Regulacje takie powinny więc być tworzone z należytą starannością, by uwzględniać wszelkie sytuacje, które mogłyby prowadzić do pogłębiania się tego problemu. Z drugiej strony obywatelstwo państwa nie powinno być nadawane każdemu – naturalne jest, że państwa decydują się nadawać je osobom, które mogą wykazać się więzią z tym państwem i jego społeczeństwem. Więź prawna, jaką jest obywatelstwo, winna w miarę możliwości w jak największym zakresie odzwierciedlać istnienie rzeczywistej więzi jednostki z państwem i innymi jego obywatelami.
Jak w tym świetle wypadają polskie przepisy dotyczące obywatelstwa? Komu i na jakich warunkach może być takie obywatelstwo nadane? Czy można je utracić?
Przeanalizujesz sposoby nabywania obywatelstwa polskiego z mocy prawa.
Porównasz, czym różni się nabycie obywatelstwa w drodze nadania, uznania i przywrócenia.
Scharakteryzujesz kryteria, od których uzależnione jest uznanie cudzoziemca za obywatela polskiego.
