Tradycja oświecenia ugruntowała w kulturze europejskiej klasyczne wzory estetyczne oparte na zasadach harmonii, równowagi, odpowiedniości i stosowności. Porządek obowiązujący w sztuce miał być odbiciem porządku istniejącego w naturze.
Filozoficzna refleksja tych czasów zaakcentowała natomiast wagę myślenia. Sądzono, że ta zdolność wyróżniająca człowieka pozwala poznać, zrozumieć i uporządkować świat. Myśl oświeceniowa utrwaliła także przekonanie o wolności jako podstawowej wartości ludzkiego życia. Jednocześnie historyczne doświadczenia epoki pokazywały, że ani porządek świata, ani poznanie i rozum, ani nawet wolność człowieka nie są stałe i niezmienne.