RIvx75CaVka3x
Zdjęcie przedstawia Jana Pawła II w białym stroju papieskim, z piuską na głowie. Papież ma uniesione ku górze ręce. Stoi przed dwoma mikrofonami.

Stosunki państwo–Kościół w epoce Edwarda Gierka

Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Polski w 1979 r. Zdjęcie wykonane na ul. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie.
Źródło: Barbara Bartkowiak, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.

Polski Październik 1956 r. przyniósł zmianę w polityce państwa wobec Kościoła katolickiego. Przetrzymywany w odosobnieniu kardynał Stefan Wyszyński odzyskał wolność i wrócił na swoje stanowisko. Względna stabilizacja stosunków między władzami a Kościołem jednak nie trwała długo. Już dwa lata po Październiku nasiliły się ataki na Kościół. W połowie szóstej dekady XX w. polem konfrontacji stały się organizowane przez Kościół obchody tysiąclecia chrztu Polski. Polskie władze przeciwstawiły im uroczystości Tysiąclecia Państwa Polskiego. Ze szkół usunięto lekcje religii, stałą praktyką stało się utrudnianie budowy kościołów na nowych osiedlach mieszkaniowych. Episkopat Polski stał się też celem ostrych ataków z powodu listu pasterskiego wystosowanego do biskupów niemieckich. Przyjęte w nim stanowisko biskupów polskich zostało potraktowane przez władze komunistyczne jako zdrada interesów narodowych. Zwrot w polityce kościelnej państwa i wzajemnych relacjach między rządzącymi a Kościołem przyniosła kolejna zmiana u sterów władzy.

R1QZvLqCz1IvF1
Linia chronologiczna przedstawiająca wydarzenia między 12 listopada 1948 a 13 grudnia 1981. 12 listopada 1948 – mianowanie Stanisława Wyszyńskiego prymasem Polski. 28‑30 czerwca 1956 – strajki, Poznański Czerwiec. 21 października 1956 – objęcie stanowiska pierwszego sekretarza KC PZPR przez Władysława Gomułkę. 7 grudnia 1970 – podpisanie układu pomiędzy Polską a RFN. 20 grudnia 1970 – objęcie stanowiska pierwszego sekretarza KC PZPR przez Edwarda Gierka. 23 czerwca 1973 – uchwalenie przez sejm RP ustawy regulującej prawo własności kościelnej. 16 października 1976 – wybranie na papieża Polaka, Karola Wojtyłę. 2‑10 czerwca 1979 – pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. 17 września 1980 – powstanie NSZZ „Solidarność”. 13 grudnia 1981 – ogłoszenie stanu wojennego.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wyjaśnisz, dlaczego na formalne nawiązanie stosunków rządu PRL ze Stolicą Apostolską trzeba było czekać aż do 1974 r.

  • Opiszesz warunki działania Kościoła katolickiego w latach 70. XX w.

  • Ocenisz, czy uznanie kardynała Stefana Wyszyńskiego za Prymasa Tysiąclecia jest zasadne.

  • Wytłumaczysz, dlaczego wybór Karola Wojtyły na papieża uradował społeczeństwo, a zmartwił władze.