Kształtujący się od wczesnego średniowiecza w zachodniej Europie ustrój feudalny tworzył skomplikowaną sieć zależności między władcami a poddanymi lub wasalami i ich lennikami. W tej strukturze społecznej funkcjonowali też duchowni, którzy – pozostając w podległości wobec władzy państwowej – coraz bardziej oddalali się od przypisanej im misji religijnej. Coraz częściej godności kościelne trafiały do osób o słabych kwalifikacjach moralnych, ci zaś – już bez skrupułów – przekazywali majątki członkom rodziny (we wczesnym średniowieczu nie obowiązywał celibat i księża mogli być żonaci).

Taki sposób funkcjonowania duchowieństwa doprowadził do niemal całkowitego zeświecczenia kleru. Zaniepokojeni tym stanem mnisi benedyktyńscy z opactwa w Cluny już w X w. nawoływali do reform. Apelowali o przywrócenie surowości obyczajów oraz podniesienie poziomu moralnego i umysłowego duchowieństwa. Stopniowe wprowadzenie tzw. reformy kluniackiej możliwe było m.in. dzięki papieżowi – reformatorowi Sylwestrowi II. Kilkadziesiąt lat później Hildebrand, były mnich z Cluny, po wyborze na papieża i przybraniu imienia Grzegorz VII, kontynuował zmiany w Kościele. Obecnie nazywamy je reformą gregoriańską.