Epopeja narodowa czy traktat metafizyczny? O różnych sposobach odczytania Pana Tadeusza
Pana Tadeusza nazwano epopeją narodową. Istotnie, dzieło ma wiele wyraźnych cech tradycyjnego eposu (terminy: „epos” i „epopeja” są stosowane wymiennie): jest to obszerny utwór napisany wierszem, z zastosowaniem miary trzynastozgłoskowca charakterystycznej dla wzniosłej poezji, rozpoczyna się on uroczystą inwokacją, patetyczny styl przenika się w nim z realizmem drobiazgowego opisu, istotną rolę odgrywają pełne ekspresji sceny batalistyczne, styl cechują rozbudowane porównania i bogata metaforyka. Mimo to – na co od początku zwracano uwagę – Pan Tadeusz nie spełnia wszystkich rygorów klasycznej epopei.
Bogdan ZakrzewskiBogdan Zakrzewski nazywa Pana Tadeusza poematem lub „arcypoematem”:
Konterfekty z „Pana Tadeusza”KonterfektyKonterfekty z poematu organizuje wszechwładny omal humoryzm o rozmaitych odcieniach emocyjnych: od nostalgii przeszłościowej po witalną siłę owoczesności legionowej. Autor strzeże tych optymistycznych praw opiekuńczych humoryzmu, przekazując je kolejnym pokoleniom czytelników arcypoematu, owej karbonykarbony naszych wad i zalet, których nieśmiertelność sprawdzamy we wszelkich meandrach naszych rzeczywistości historycznych.
Źródło: Bogdan Zakrzewski, Konterfekty z „Pana Tadeusza”, Wrocław 1997, s. 9.
Uzasadnisz, że Pan Tadeusz to epopeja.
Wymienisz sposoby odczytywania Pana Tadeusza.
Omówisz tło historyczne Pana Tadeusza.
Wykażesz, że epopeja narodowa realizuje koncepcję ironii romantycznej.