Początki średniowiecza to okres zastoju gospodarczego. Sytuacja powoli i stopniowo zaczęła się zamieniać na początku XI wieku. Wynika to z kilku powodów: zaprzestania zewnętrznych najazdów, ustabilizowania się władzy państwowej, zastosowania nowych metod i narzędzi do uprawy roli, ożywienia wymiany handlowej i rozwoju rzemiosła w miastach, a także ocieplenia klimatu.
Rozwojowi gospodarczemu towarzyszyły zmiany społeczne. Od początku XI w. znacząco wzrosła liczba ludności Europy: z 50 mln do ponad 70 mln w XIII wieku. Wymagało to nowych form organizacji: kolonizacji i zagospodarowywania nowych terenów, nadania miastom przywilejów i stworzenia władz samorządowych. Z czasem miasta zaczęły ze sobą współpracować, aby zwiększyć zyski z handlu – przykładem jest Hanza, która, pod przewodnictwem Lubeki, skupiała 160 miast. Jednak w XIV w. Europa Zachodnia musiała zmierzyć się z kryzysem gospodarczym, który obok religijnego i politycznego całkowicie zmienił oblicze kontynentu.
Wskażesz najważniejsze powody, jakie doprowadziły do zmian na wsi i rozwoju europejskich miast w XI‑XIII wieku.
Opiszesz najistotniejsze przeobrażenia społeczne, do jakich doszło w średniowiecznej Europie, począwszy od XI wieku.
Wyjaśnisz, czy żyjący w XIV w. kupcy chcieli, by ich miasta należały do Hanzy i dlaczego.
Podasz główne powody kryzysu gospodarczego, który dotknął Europę w późnym średniowieczu.