Dziesiątki tysięcy poległych w czasie walk, kilkanaście tysięcy straconych przez Rosjan. Niemal czterdzieści tysięcy Polaków w wyniku represji zesłano na Syberię. Królestwu Polskiemu przemianowanemu na Kraj Nadwiślański odebrano autonomię – został zniesiony budżet, w 1886 roku zamknięto Bank Polski, następnie Szkołę Główną Warszawską. Setkom polskich miast władze rosyjskie odebrały prawa miejskie,
co doprowadziło do ich upadku. Zaborca zlikwidował katolickie klasztory, skonfiskował około 1600 polskich majątków, a na te pozostające w rękach Polaków nałożył olbrzymie kontrybucjekontrybucjekontrybucje. Na ziemiach polskich rozpoczął się okres zintensyfikowanej rusyfikacji.
Klęska powstania styczniowego była dla Polaków traktujących ten narodowowyzwoleńczy zryw w kategoriach manifestacji uczuć patriotycznych doświadczeniem skrajnie trudnym. Musieli zweryfikować romantyczną legendę,
na której sami się wychowali, dokonać oceny narodowej irredentyirredentairredenty i jej konsekwencji. „Dyskusje rozgorzały nazajutrz po klęsce” – pisał o upadku powstania historyk Stefan Kieniewicz.