Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R20B3C8Boncj4
Zdjęcie zrobione z lotu ptaka ukazuje skrzyżowanie pięciu dróg.

Zapytajmy o pytanie... Ważność pytań w filozofii

Źródło: Miran Hojnik, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0.

Sztuka stawiania pytań to szczególna umiejętność dostrzegania tego, czego nie ma. Bo to, co jest, jawi się jako dostrzegalne dla ludzkiej percepcji lub jako pojmowalne dla ludzkiego umysłu. Zadać pytanie to dostrzegać pęknięcia, szczeliny, uskoki, a może nawet przepaście w przeświadczeniach, jakie się żywi samemu lub jakie żywią inni ludzie. Mistrzem i najbardziej konsekwentnym pytającym w dziejach filozofii był Sokrates. To bohater Platońskich dialogów nauczał, że myślenie to pytanie, poszukiwanie wiedzy to pytanie. I choć Ateńczycy to lupus in fabula w ostatnich fragmentach historii Sokratesa, to zarazem przykłady „ofiar pytań” - działalność pytajna Sokratesa obnażyła ich słabości, odbierała poczucie pewności i bezpieczeństwa, odsłaniała uzurpacyjny charakter ludzkiego umysłu, który lubi sobie myśleć, że wie. Lęku przed destrukcyjnością procesu zadawania pytań nie uniknęła wbrew pozorom sama filozoficzna tradycja. Choć mamy świadomość, że bez postawienia pytania nie można udzielić ciekawej odpowiedzi, historia filozofii to przede wszystkim historia wiedzy filozoficznej. Od średniowiecza przez nowożytność filozofia rodziła się przede wszystkim pod postacią traktatów, wykładów, wykładni. Dobry adept studiów filozoficznych to znawca pojęć, nazwisk, koncepcji. Na obrzeżach akademickich tradycji nauczania filozofii rodzą się inicjatywy, które wracają do sokratejskiego archetypu filozofa – czyli tego, który pyta. Być może to nie jest przypadek, że aby dobrze zapytać, trzeba wyjść...  ze strefy komfortu, z siebie, na ulicę, do ludzi...

Twoje cele
  • Zapoznasz się z elementami wiedzy filozoficznej na temat roli pytania w filozofii.

  • Dowiesz się, czym jest refleksja i myślenie krytyczne oraz jakie umiejętności i postawy się na nie składają.

  • Dowiesz się, czym jest aforyzm, i spróbujesz napisać własny.

  • Poznasz wybrane pojęcia z zakresu logiki: przesłanki i presupozycje.

  • Poznasz koncepcję „poczwórnego ucha” F. Schulza von Tuna.

  • Poćwiczysz umiejętność identyfikacji pytań jednoznacznych, błędnie niejednoznacznych i twórczo wieloznacznych oraz pytań źle postawionych.

  • Poćwiczysz umiejętność rozpoznawania presupozycji i przesłanek.

  • Sformułujesz pytania, w tym pytania charakterystyczne dla procesu refleksji, do wybranych tekstów filozoficznych, literackich i publicystycznych.