W dziejach Bizancjum, między V a XI w., można wydzielić trzy okresy. W VI w., pod rządami najwybitniejszego z cesarzy Justyniana Wielkiego, przeżywało apogeum swojego znaczenia. Niestety wiek następny przyniósł kryzys spowodowany najazdami Persów, Arabów i Bułgarów. W tym okresie Konstantynopol kilka razy był oblegany, ale za każdym razem się obronił. W VIII w. w cesarstwie wybuchł zajadły spór o charakterze religijnym, dotyczący sprawy kultu obrazów. Po jego zakończeniu Bizancjum rozpoczęło mozolny proces odbudowywania mocarstwowej pozycji na arenie międzypaństwowej. Jego zwieńczenie nastąpiło za panowania Bazylego II (976–1025).