Testament Bolesława Krzywoustego z 1138 roku, inaczej określany mianem statutu sukcesyjnego, to dokument, w którym książę wydzielił dzielnice dla swoich czterech synów, stworzył piątą tzw. dzielnicę senioralną oraz wprowadził zasady pryncypatu i senioratu. W założeniu zasady te miały rozstrzygnąć dziedziczenie w dynastii Piastów i jasno regulować kolejność obejmowania przez nich władzy zwierzchniej, zapobiegając bratobójczym walkom i zapewniając jedność państwa. W praktyce doprowadziły one jednak do konfliktu pomiędzy synami Krzywoustego i postępującego z czasem podziału ziem na coraz drobniejsze księstwa. Proces odtworzenia zjednoczonej Polski miał ostatecznie potrwać blisko 200 lat, doszło do niego dopiero w 1320 roku. Rozbicie dzielnicowe miało więc fatalne skutki polityczne i militarne, ale pozytywne – gospodarcze i społeczne.