Kilka pierwszych stron z siódmej księgi Platońskiego dialogu Państwo zawiera najczęściej czytany i komentowany tekst filozoficzny w dziejach. Jest to mit jaskini, ściślej biorąc, alegoria, w której, jak pisał prof. W. Stróżewski, Platon zawarł „kompendium całej swojej przeszłej i przyszłej filozofii”.

Jej treść była w ciągu wieków inspiracją dla wielu koncepcji filozoficznych i religijnych. Wpływy platońskiej alegorii sięgają m.in. filozofii PlotynaPlotyn (204–269 r.)Plotyna, gnostycyzmuGnostycyzmgnostycyzmu oraz augustynizmuAugustynizmaugustynizmu, widoczne są w filozofii średniowiecza i później. Pokrewieństwo z motywami Platońskiej wizji można zobaczyć w dziełach europejskiej kultury tworzonych na kanwie przeświadczenia, że nasza codzienność może być fikcją i wszystko może być tak naprawdę inne, niż nam się wydaje. Życie snem P. Calderona, Kongres futurologiczny S. Lema, Odwrócony świat Ch. Priesta czy film Matrix to przykłady z obszaru sztuki. W filozofii motywy te są obecne na przykład w koncepcji demona zwodziciela Kartezjusza lub – współcześnie – w koncepcji „mózgu w naczyniu” H. Putnama.

Jednak Platon nie tylko skłania nas do zwątpienia w autentyczność otaczającej nas codzienności. Pokazuje również drogę, którą w jego przekonaniu możemy, po porzuceniu nieautentycznego pozoru, dotrzeć do prawdy o tym, co „naprawdę jest”.