R11gfErPZ0rzV
Zdjęcie przedstawia urnę, do której wrzucana jest karta do głosowania.

Główne fazy kształtowania się demokracji i upowszechniania praw wyborczych

Źródło: freepik, domena publiczna.

Demokrację najprościej definiuje się jako rządy ludu, odwołując się do greckiego źródłosłowu – demos – lud, czyli ogół obywateli odpowiedzialnych za polis, i krateo – rządzę. Definicja ta jest uproszczeniem idei demokracji liberalnej. W starożytnych Atenach demokracja oznaczała rządy większości, można powiedzieć – dyktaturę większości. Dzisiejsza demokracja nie może być porównywana z taką demokracją, jaka była w starożytności. Inny jest bowiem kontekst historyczny w obu tych systemach.

We współczesnym świecie, definiując demokrację, nie zapominamy o prawach mniejszości, o strukturach i procedurach, które ograniczają większość, o zasadach, które regulują wewnętrzne normy funkcjonowania społeczeństw. Demokracja w Atenach oznaczała bezpośredni wpływ na decyzje polityczne podejmowane przez wszystkich obywateli polis, którzy brali udział w Zgromadzeniu Ludowym. Demokracja współcześnie ma formę pośrednią. Obywatele wybierają swoich przedstawicieli i powierzają im prawo decydowania w swoim imieniu.

Również we współczesnym świecie wykorzystywane są formy demokracji bezpośredniej, ale są one coraz rzadsze. Działania populistów i niski poziom kultury politycznej społeczeństw powodują, że coraz częściej decyzje referendalne są nieprzemyślane i powodują chaos, czego najlepszym przykładem jest brexit. Są w Europie państwa, które zrezygnowały z wpisania referendów w swoje konstytucje, a wszystkie normy i procedury świadczą o istnieniu w nich ustabilizowanej demokracji liberalnej.

Droga od demokracji bezpośredniej do demokracji przedstawicielskiej była długa i żmudna. Tę drogę właśnie prześledzimy. Wskażemy najważniejsze wydarzenia, które wpłynęły na rozpowszechnianie się świadomości obywatelskiej i idący za nią rozwój praw obywatelskich, w tym praw wyborczych. Uzyskiwali je początkowo mężczyźni, ale po I wojnie światowej o swoje prawa zaczęły również walczyć kobiety.

Twoje cele
  • Ocenisz proces rozwoju demokracji w Europie.

  • Scharakteryzujesz prawa obywatelskie i okoliczności ich przyznawania.

  • Przeanalizujesz typy prawa wyborczego.