RkNab9UHBHmQu
Ilustracja przedstawia podłużną konstrukcję stalową, za którą jest biała ściana.

Sądy syntetyczne a priori

Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Czym różni się sąd: „Dwa dodać pięć równa się siedem” od sądu: „W prawej kieszeni mam dwa, a w lewej pięć złotych”? Czy sąd: „Wszystkie zjawiska mają swoją przyczynę” opiera się na doświadczeniu? Czy sąd: „2 + 2 = 4” jest w jakiś sposób podobny do sądów: „Substancja jest prosta i niepodzielna”, „Bóg jest nieskończony” lub „Rzeczywistość obiektywna istnieje”?

Pytania te postawił w Krytyce czystego rozumu Immanuel Kant. Interesowało go, czy może istnieć pewien szczególny rodzaj sądów, które nazwał sądami syntetycznymi a priori. To pozornie techniczne pytanie dotyczyło fundamentalnych dla filozofii kwestii, a mianowicie: czy możliwe jest poznanie duszy, świata i Boga.

Twoje cele
  • Przedstawisz Kantowską klasyfikację sądów.

  • Wyjaśnisz, czym jest sąd a priori i do czego się odnosi.

  • Scharakteryzujesz Kantowską naukę o sądach w kontekście przewrotu kopernikańskiego w filozofii.

  • Wyjaśnisz, czym z perspektywy idealizmu transcendentalnego jest metafizyka.