Hasła dotyczące asymilacji Żydów w Rzeczypospolitej pojawiły się już w czasie Sejmu Wielkiego (1788–1792). W drugiej połowie XIX wieku ziemie polskie były największym w Europie skupiskiem ludności żydowskiej, a problem asymilacji ciągle nie tracił na swej aktualności. Ludność żydowskiego pochodzenia stanowiła wówczas ponad 14% ludności Królestwa Polskiego i 11% mieszkańców Galicji.
Pisarze i publicyści okresu pozytywizmu często poruszali problematykę żydowską w swoich tak publicystycznych, jak i narracyjnych utworach. Jedną z pierwszych autorek piszących na ten temat była Eliza Orzeszkowa. W rozprawie O Żydach i kwestii żydowskiej podkreślała bogactwo kultury polskich Żydów i szukała recepty na antysemityzm Polaków, wynikający jej zdaniem głównie z wzajemnego niezrozumienia.
Ustalisz, jaka była geneza powstania noweli Marii Konopnickiej Mendel Gdański.
Określisz, jak wyglądały stosunki polsko‑żydowskie w 2. połowie XIX wieku.
Poznasz źródła napięć i konfliktów pomiędzy Żydami i Polakami w XIX wieku.
Przeanalizujesz fragmenty noweli Mendel Gdański, zwracając uwagę na punkt widzenia Mendla oraz występujących w utworze Polaków.