Słysząc po raz pierwszy termin „pozytywizm”, można by pomyśleć, że chodzi o światopogląd optymistyczny, spoglądający z nadzieją w przyszłość. W pewnej mierze tak jest, lecz nie dotyczy to każdego myśliciela wspomnianego nurtu. Zaproponowana przez Augusta Comte’a nazwa oznaczała przede wszystkim zwrot ku pozytywnej wiedzy o rzeczywistości, czyli takiej, którą można zbadać i potwierdzić. Nowa filozofia nie interesowała się dyskusjami o sensie istnienia i niemożliwymi do zweryfikowania ideami – zamiast spekulowania proponowała pochylenie się nad faktami, które można bezpośrednio zaobserwować.